استفادههای کشاورزی از سولفات روی
سولفات روی مونوآهیدرات (ZnSO₄·H₂O) یک ریز مغذی حیاتی در کشاورزی است که به ویژه برای محصولاتی که به روی برای رشد و توسعه بهینه نیاز دارند، به کار میرود. روی در فرآیندهای فیزیولوژیکی مختلف در گیاهان، از جمله فتوسنتز، فعالیت آنزیمها و سنتز پروتئین نقش دارد. کمبود روی میتواند منجر به کاهش چشمگیر عملکرد محصول و کیفیت تغذیهای آن شود. در اینجا یک بررسی دقیق از کاربردهای آن در انواع مختلف محصولات ارائه میشود
۱. محصولات غلات
گندم
– نقش روی: روی برای رشد گندم حیاتی است زیرا در سنتز کلروفیل، فعالیت آنزیمها و سلامت کلی گیاه نقش دارد.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند بهعنوان اصلاحکننده خاک قبل از کاشت یا بهعنوان اسپری برگی در مراحل اولیه رشد استفاده شود.
– میزان توصیهشده: میزان رایج کاربرد حدود ۱۰ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار برای کاربرد خاکی است و اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در مراحل پر کردن دانه یا پنجه زنی توصیه میشود.
[1]
ذرت
– اهمیت روی: ذرت به شدت به کمبود روی حساس است که میتواند منجر به رشد کوتاه و کاهش عملکرد شود.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند در هنگام کاشت در خندق یا بهعنوان کود سطحی اعمال شود.
– میزان توصیهشده: حدود ۱۰ کیلوگرم در هکتار توصیه میشود، بهویژه در خاکهای دارای کمبود روی. اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ تا ۱ درصد نیز میتواند در مراحل رشد V5-V6 مفید باشد.
[2]
جو
– نیاز روی: جو نیز برای رشد صحیح به روی نیاز دارد، به ویژه در خاکهای قلیایی که در آنها دسترسی به روی کم است.
– روش کاربرد: کاربرد خاکی قبل از کاشت یا بهعنوان درمان بذر ترجیح داده میشود.
– میزان توصیهشده: بهطور معمول، ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار مؤثر است، بهویژه هنگامی که آزمایشهای خاک نشاندهنده سطوح پایین روی باشد.
[3]
۲. محصولات حبه ای
سویا
– نقش روی: روی باعث بهبود تثبیت نیتروژن در سویا و برای فعالیت آنزیمی حیاتی است.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند بهعنوان اصلاحکننده خاک در هنگام کاشت یا بهعنوان اسپری برگی اعمال شود.
– میزان توصیهشده: برای کاربرد خاکی، ۱۰ تا ۲۰ کیلوگرم در هکتار رایج است. اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ تا ۱.۰ درصد در مراحل V2 تا R3 برای حداکثر توسعه غلافها توصیه میشود.
[4]
نخود و عدس
– نیاز روی: این محصولات نیز از کاربرد روی بهرهمند میشوند، به ویژه در خاکهایی با سطوح پایین روی.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند با کودها قبل از کاشت مخلوط شود یا بهعنوان اسپری برگی در هنگام گلدهی استفاده شود.
– میزان توصیهشده: برای کاربرد خاکی، ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار معمولاً کافی است. اسپریهای برگی میتوانند با غلظت ۰.۵ درصد در هنگام گلدهی انجام شوند.
[5]
۳. دانههای روغنی
آفتابگردان
– نقش روی: روی برای محتوای روغن و کیفیت دانهها در آفتابگردان حیاتی است.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند در هنگام کاشت یا بهعنوان کود سطحی اعمال شود.
– میزان توصیهشده: معمولاً ۱۰ کیلوگرم در هکتار توصیه میشود و اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در دوران گلدهی برای بهبود کیفیت دانه توصیه میشود.
[6]
کانولا
– نیاز روی: روی باعث بهبود سلامت گیاهان و کیفیت روغن در کانولا میشود.
– روش کاربرد: کاربرد خاکی در زمان پیش از کاشت یا بهعنوان اسپری برگی در میانه فصل.
– میزان توصیهشده: ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار قبل از کاشت توصیه میشود و اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در مرحله گلدهی برای بهینهسازی نتایج.
[7]
۴. میوهها و سبزیجات
مرکبات
– نقش روی: روی برای توسعه تاج و کیفیت میوه در درختان مرکبات حیاتی است.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند بهعنوان اسپری برگی یا کاربرد خاکی اعمال شود.
– میزان توصیهشده: برای کاربرد خاکی، ۱۰ کیلوگرم در هکتار معمول است. اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در دوران شکلگیری میوه توصیه میشود.
[8]
گوجهفرنگی
– اهمیت روی: سطوح مناسب روی باعث بهبود اندازه، رنگ و مقاومت در برابر بیماریها در گوجهفرنگی میشود.
– روش کاربرد: روی میتواند بهعنوان اصلاحکننده خاک قبل از کاشت یا اسپری برگی در میانه فصل استفاده شود.
– میزان توصیهشده: کاربرد خاکی ۵ تا ۱۰ کیلوگرم در هکتار توصیه میشود و اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در مرحله گلدهی اولیه.
[9]
سیبزمینی
– نقش روی: روی کیفیت و اندازه غدهها در سیبزمینی را بهبود میبخشد.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند در خندقها در هنگام کاشت یا بهعنوان اسپری برگی اعمال شود.
– میزان توصیهشده: ۵ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار در زمان کاشت توصیه میشود و اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در دوران شکلگیری غدهها.
[10]
سیب و گلابی
– نیاز روی: این درختان میوه از روی برای سلامت برگ و توسعه میوه بهره میبرند.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند بهعنوان اسپری برگی در دوران گلدهی یا پس از برداشت اعمال شود.
– میزان توصیهشده: ۱۰ کیلوگرم در هکتار برای کاربرد خاکی و اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در طول فصل رشد.
[11]
۵. سایر توصیههای کشت
برنج
– اهمیت روی: روی برای برنج حیاتی است، بهویژه در مناطق مستعد سیلاب که میتواند دارای کمبود باشد.
– روش کاربرد: سولفات روی میتواند قبل از کاشت یا بهعنوان کود سطحی اعمال شود.
– میزان توصیهشده: ۵ تا ۱۵ کیلوگرم در هکتار بسته به آزمایشهای خاک توصیه میشود. اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در زمان پنجهزنی میتواند به کاهش کمبود کمک کند.
[12]
انگور
– نقش روی: روی در رشد انگور و کیفیت میوه نقش دارد.
– روش کاربرد: اسپریهای برگی در طول فصل رشد میتوانند به بهبود جذب مواد مغذی کمک کنند.
– میزان توصیهشده: اسپریهای برگی با غلظت ۰.۵ درصد در دوران گلدهی توصیه میشود.
[13]
۶. مدیریت آفات یکپارچه (IPM)
سولفات روی میتواند سلامت گیاه را بهبود بخشد و محصولات را مقاومتر به آفات و بیماریها کند. گیاهان سالم میتوانند بهتر در برابر استرس ناشی از آفات مقاومت کنند و به طور بالقوه نیاز به آفتکشهای شیمیایی را کاهش دهند.
۷. مدیریت باروری خاک
گنجاندن سولفات روی در یک برنامه مدیریت باروری خاک میتواند به رفع کمبودها، بهبود سلامت خاک و افزایش عملکرد محصول کمک کند. معمولاً با کودهای ارگانیک و اصلاحکنندههای خاک برای ایجاد یک پروفایل مغذی متعادل استفاده میشود. آزمایش منظم خاک میتواند راهنمایی برای نرخها و روشهای کاربردی باشد تا از رشد بهینه محصولات اطمینان حاصل شود.
نتیجهگیری
سولفات روی مونوآهیدرات یک ریز مغذی ضروری در کشاورزی است که نقش حیاتی در سلامت و تولید محصولات مختلف دارد. کاربرد آن میتواند به طور قابل توجهی عملکرد، کیفیت و ارزش غذایی را افزایش دهد و آن را به ابزاری ضروری برای کشاورزان تبدیل کند. با درک نیازهای خاص انواع مختلف محصولات و اعمال مناسب سولفات روی، تولیدکنندگان کشاورزی میتوانند حداکثر خروجی را به دست آورند و به امنیت غذایی کمک کنند.
منابع
- Alloway, B. J. (2008). *Micronutrients and Crop Production: A Global Overview.*
- Cakmak, I. (2008). “Enrichment of cereal grains with zinc: agronomic or genetic biofortification?” *Journal of Plant Nutrition and Soil Science.*
- Reddy, T. Y., & Reddi, M. S. (2005). “Micronutrients in Barley Production.” *Indian Journal of Agricultural Sciences.*
- Bender, C. E., et al. (2016). “Zinc nutrition in soybean: Effects of foliar application.” *Field Crops Research.*
- Menzies, J. G., & B. A. (2012). “The Role of Zinc in Crop Production.” *International Fertilizer Industry Association.*
- Meena, R. S., et al. (2014). “Zinc deficiency in oilseeds: Effects on crop yield and quality.” *Journal of Oilseed Brassica.*
- Cakmak, I. (2008). “Zinc and its Role in Crop Production.” *Field Crops Research.*
- Watanabe, S., & H. K. (2014). “Effects of foliar-applied zinc on the fruit quality of citrus.” *Scientia Horticulturae.*
- Sinha, A., & Gupta, A. (2016). “The Importance of Micronutrients in Tomato Production.” *Journal of Vegetable Science.*
- Alloway, B. J. (2008). “Zinc in Soils and Crops.” *International Fertilizer Industry Association.*
- Jadhav, A. J., & G. J. (2015). “Zinc Fertilization in Fruit Trees.” *Horticultural Science.*
- Reddy, T. Y., & Reddi, M. S. (2005). “Micronutrients in Rice Production.” *Indian Journal of Agricultural Sciences.*
- Muthoni, J. K., et al. (2019). “The Role of Zinc in Grape Production.” *International Journal of Horticultural Science.*